Wat een filmmiddagje van Sama Sama wel niet met je kan doen! Het heeft me weer doen nadenken over mijn eigen identiteit. Ik heb herkenningen gezien en gehoord waar ik veel van mezelf terugzie. Ook heeft het me weer doen beseffen dat bepaalde karaktertrekjes (haast) niet te vinden zijn in mijn Nederlandse omgeving. Ik ben hier geboren en getogen. Ik heb voornamelijk Nederlandse vrienden/vriendinnen. Maar ik deel niet geheel dezelfde geschiedenis en achtergrond met de autochtone Nederlanders. Ik heb in een aantal opzichten toch ook te maken met een andere cultuur, al zul je het vaak in het dagelijks leven niet altijd zien en merken. Wat ik wel heb gemerkt is dat ik het wel heel belangrijk vind om mijn roots aan Max mee te geven, zodat hij het beste meekrijgt van 2 culturen.

50-jarig bestaan Molukse wijk – Afgelopen zondag 1 november ben ik naar de film geweest in Alphen aan den Rijn, mijn woonplaats. De Molukse wijk heeft afgelopen zomer het 50-jarig bestaan gevierd. Het waren gezellige feestdagen waar ik ook naar toe ben geweest. De organisatie wilde de 1e en 2e generatie Molukkers eren en in het zonnetje zetten. Dit is heel goed gelukt. En zo is er van de feestweek een film gemaakt waar ook de geschiedenis werd laten zien van de komst van de Molukkers in Nederland.

Binding met de wijk – Ik ben niet opgegroeid in de wijk, maar ik heb er wel 30 jaar vlak naast gewoond in dezelfde buurt. De meeste ooms en tantes, opa’s en oma’s en alle anderen ken ik wel. Al trok ik niet op met mijn Molukse leeftijdgenoten. Hier ben ik wel een uitzondering in geweest. En daardoor is de binding met de wijk niet heel sterk geweest. Ik heb weinig familie in de wijk wonen. Ik heb voornamelijk Nederlandse vrienden en vriendinnen. Ik heb ook een Nederlandse vriend; al is een gemengde relatie geen uitzondering. Vroeger ging ik regelmatig naar de kerk, maar dat doe ik eigenlijk al jaren niet meer. Je kunt eigenlijk wel zeggen dat ik een eenling ben binnen de gemeenschap. Dat is ook iets wat waarschijnlijk niet iedereen heeft kunnen waarderen, denk ik. Ik heb vroeger ook nooit echt toenadering gezocht en niet eens zo zeer omdat ik dat niet wilde. En ik voelde me absoluut niet beter dan anderen. Het liep nou eenmaal zo. En dan wordt het gat groter en de drempel wordt hoger. Daarbij doe ik de dingen graag op mijn eigen manier en volgens mijn eigen regels en principes.

Thuiskomen – Ik ben altijd trots geweest op mijn Molukse afkomst. En sinds 5 jaar ben ik er meer en bewuster mee bezig. Dit na een vakantie op de Molukken waar ik mijn broer en andere familieleden van mijn moeders kant heb opgezocht. Ik heb de reis toen samen kunnen maken met mijn moeder. We zijn 3 weken op Ambon geweest, waar mijn moeder vandaan komt en waar ze zo’n 37 jaar heeft gewoond. Het is niet te beschrijven wat voor ’n fijn gevoel het is geweest om aan te komen op Ambon. Ik ben er 1 keer eerder geweest (ik was toen 6), maar dit voelde écht als thuiskomen. Ambon is mijn 2e thuis. Mijn familie, die ik dus pas voor de 2e keer heb gezien, heeft me het gevoel gegeven dat ik welkom was. Het was alsof ik ze veel beter kende. Heel apart, maar vooral heel mooi en fijn. Dit is toch een gevoel wat ik hier thuis, in Nederland, minder heb. Op Ambon heb ik veel meer kunnen zien van wat mijn moeder mij heeft meegebracht. Die vergelijkingen heb ik niet hier in Nederland. Maar tijdens die vakantie vielen de puzzelstukjes op de goede plek. Ik kan mijn moeder nu ook beter begrijpen. We hebben toch te maken (gehad) met zowel een cultuurkloof (mijn moeder is opgegroeid op de Ambon met de normen en waarden die mijn opa en oma haar hebben meegegeven) en een generatiekloof (we verschillen 40 jaar). In Nederland gaat alles er toch veel vrijer aan toe. Als voorbeeld: mijn vriend en ik zijn niet getrouwd. Dat is “not done” op Ambon. Hier is het heel gewoon en geaccepteerd.

Max – En dan is Max geboren. Vanaf dat moment ben ik ook veel bewuster en vaker bezig met mijn Molukse roots. Ik heb gemerkt dat ik het heel belangrijk vind dat Max dit ook mee krijgt. Hij is geen halfbloed, maar dubbelbloed. Hij is half Nederlands én half Moluks. De Nederlandse geschiedenis en tradities krijgt hij toch wel mee, we wonen tenslotte in Nederland. Maar zijn Molukse roots bijbrengen is mijn taak. Dus toen de feestweek werd georganiseerd ben ik er ook heen geweest. Max heb ik ook meegenomen. Hij heeft het natuurlijk niet bewust meegemaakt, maar hij is wel al met z’n Molukse kant in aanraking geweest. Want de enigen die hem het een en ander bij kan brengen, zijn mijn moeder en ik. Verder heb ik geen familie om op terug te vallen en die mij hier mee kunnen helpen.

Cultuurverschil – Loop ik echt vaak tegen gebeurtenissen/situaties aan dat ik (of een ander) cultuurverschil merk(t)? Ik denk het niet. Maar ik merk het toch aan kleine dingen. En dat heb ik afgelopen zondag ook weer gemerkt. Geloof is belangrijk bij de Molukkers. Bij een deel van de Nederlanders ook, dus dat is geen uitzondering. Maar binnen de Molukse cultuur liggen geloof en traditie liggen dicht bij elkaar. Je kunt het haast niet van elkaar los koppelen. Zelf ben ik niet praktiserend, maar het (protestant christelijk) geloof heeft een grote rol gespeeld in mijn opvoeding. Molukkers zijn mensen die veel/vaak reageren vanuit hun emotie. “Ale rasa, beta rasa” = wat jij voelt, voel ik ook. De pijn en emotie van een ander wordt meegevoeld. Familiegevoel is vaak bij de Molukkers veel hechter. Waar er Nederlanders zijn die alleen op elkaars verjaardag komen, lopen de Molukkers de deur bij elkaar plat en zijn ze in het dagelijks leven veel meer betrokken met elkaar. Respect voor ouderen is iets wat heel belangrijk is. Iedereen noem je oom/tante of opa/oma, ook al zijn zij geen familie van je. De mensen die wat ouder zijn dan jij bent, noem je niet meteen bij de voornaam. Je zegt er bung (voor de mannen) of usi (voor de vrouwen) voor. Dit is uit respect en beleefdheid. Toen ik nog thuis woonde bij mijn moeder, kon je altijd meeëten. Ook wanneer dit geheel onverwacht was. Mijn moeder kookte standaard te veel, dus was er altijd genoeg. Bij Nederlandse vriendinnetjes was dit toch anders. Bij sommige vriendinnen moest ik van mijn moeder spekkoek meenemen. Dit bood mijn moeder hen aan, zomaar zonder reden.

Het zijn stukjes die mij vormen tot wie ik ben. Dit is ook belangrijk om mee te geven aan Max. En natuurlijk is er binnen de Nederlandse cultuur ook veel veranderd – Nederlanders zijn in mijn ogen gastvrijer geworden – maar dit soort dingen horen bij de Molukse cultuur. En dus ook bij mijn eigen ik!

Ik ben van plan om een blog te schrijven over mijn eigen ervaring met het grootste cultuurverschil wat ik zelf heb meegemaakt (op Ambon). Een bizarre gebeurtenis die ik waarschijnlijk nooit meer mee ga maken. Herinner me er maar aan om hier iets over te schrijven wanneer je het mist. Ik kan je nu al vertellen dat je dit zelf niet had kunnen bedenken. En dit ga ik zeer waarschijnlijk alleen overdag schrijven 😉